14679

Ο Αντρέας και ο Θεόδωρος μιλούν για την άγνωστη ιστορία του θρυλικού Petit Paris στη Λεμεσό!

23/05/2018
* ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όλα τα αφιερώματα του All About Limassol (ως ο Επίσημος Οδηγός της Λεμεσού) αποσκοπούν ΜΟΝΟ στο να αναδείξουν τα διαφορετικά πλεονεκτήματα αυτής της υπέροχης πόλης, με σκοπό να γνωρίζουν όλοι τις μοναδικές Εμπειρίες που προσφέρονται. Σε καμία περίπτωση δεν έχουν διαφημιστικό ή αξιολογικό χαρακτήρα και δεν εξυπηρετούν συμφέροντα Εταιρειών, Δήμων, Οργανισμών ή Ιδιωτών.

Σε μια πόλη σαν τη Λεμεσό, γεμάτη μνήμες, εικόνες, γεύσεις και μυρωδιές, κάποιοι καθημερινοί χώροι γίνονται αναπόφευκτα κομμάτι της ιστορίας της. Όταν οι γεύσεις είναι τόσο δελεαστικές και χαρακτηριστικές όσο αυτές που βρίσκουν εδώ και πάνω από μισό αιώνα οι Λεμεσιανοί στο ζαχαροπλαστείο Petit Paris, τότε ένας τέτοιος χώρος δεν αποτελεί απλώς αγαπημένο στέκι και συνήθεια των ντόπιων, αλλά πραγματική χρονομηχανή. Η αλήθεια είναι, βέβαια, πως κανείς δε φρόντισε να κρατήσει ντοκουμέντα της ιστορικής του πορείας, κι ας μεγάλωσαν γενιές μαζί του. Χρειάστηκε να βγάλει πωλητήριο το μαγαζί για να ταρακουνηθεί η εσφαλμένη βεβαιότητα πως κάτι που ξέρουμε ως δεδομένο, θα είναι για πάντα εκεί.

Το Petit Paris είναι το μόνο ζωντανό κομμάτι της θρυλικής εποχής της οδού Γλάδστωνος, της οδού της απογευματινής βόλτας, της Σαββατιάτικης εξόδου και των φλερτ των νεαρών, κατά τη δεκαετία του 1960. Τα αδέρφια Θεόδωρος και Ανδρέας Χαραλάμπους, που υπήρξαν από μικρή ηλικία τα «παιδιά για όλες τις δουλειές» στο ζαχαροπλαστείο, μεγαλώνοντας κατάφεραν να γίνουν οι ιδιοκτήτες του, αγοράζοντάς το από τον αρχικό ιδιοκτήτη, Τάκη Νικολάου. Κλείνοντας 54 χρόνια δουλειάς σε αυτό, 7 μέρες την εβδομάδα, 15 ώρες τη μέρα, αποτελούν και οι ίδιοι αναπόσπαστο στοιχείο αυτής της ζωντανής ιστορίας της πόλης και - αναπόφευκτα - στοιχείο κάθε μικρής ιστορίας στις ζωές χιλιάδων Λεμεσιανών (και όχι μόνο), που πέρασαν από το μαγαζί τους.

Αν για στους πλείστους Λεμεσιανούς το όνομα του Petit Paris φέρνει μια γλυκιά νοσταλγία, μια ανάμνηση γεμάτη αθωότητα και ξεγνοιασιά, για τα 2 αδέρφια το ζαχαροπλαστείο αυτό είναι ταυτισμένο με τις ζωές τους, με έναν τρόπο που έχει και θετικές και αρνητικές πτυχές. Γιατί, μπορεί με αυτό να δέθηκαν, να χάρηκαν, να δημιούργησαν, αλλά την ίδια στιγμή, δε σημαίνει ότι ήταν και η ιδανικότερη επιλογή που θα μπορούσαν να είχαν κάνει. Πιάσαμε την κουβέντα με τον Θεόδωρο, τον ένα από τους ιδιοκτήτες, ο οποίος φάνηκε να μην είχε καν επιλογή, όταν άρχισε να δουλεύει εκεί. Όπως λέει, ήταν αρκετά καλός μαθητής και θα μπορούσε να είχε συνεχίσει στο Γυμνάσιο, αν δεν τον είχε τραυματίσει τόσο έντονα η σχέση με έναν από τους δασκάλους του.

«Ήταν το κάτι άλλο αυτός ο δάσκαλος. Μας έπιασε κάποτε που κρυφοκοιτάζαμε να δούμε πόσο θα έδερνε κάποιους που είχε πάρει στο γραφείο του. Τελικά φάγαμε όλοι ξύλο και πολύ μάλιστα. Κάποτε με έδειρε μόνο και μόνο επειδή άφησα τον κουβά την ώρα του ποτίσματος του κήπου, επειδή ο συμμαθητής με τον οποίο τον κουβαλούσα θέλησε να πάει στην τουαλέτα. Αν δεν ήταν έτσι οι δάσκαλοι, μπορεί και να συνέχιζα το σχολείο», θυμάται.

Ο Θεόδωρος και ο Αντρέας μεγάλωσαν στην Παρεκκλησιά. Ήταν δύσκολες οι εποχές και από τη στιγμή που δε θα υπήρχε συνέχεια στις σπουδές τους, θα έπρεπε να δουλέψουν. Ο Θεόδωρος, που είναι σήμερα πια 66 ετών, θυμάται τον εαυτό του να κάνει την ίδια δουλειά από τα 12. Η δουλειά αρχίζει νωρίς το πρωί, γύρω στις 7, και τελειώνει μετά τις 8 το βράδυ. «Όταν δεν έχω τι άλλο να κάνω το πρωί, μπορεί να τύχει να έρθω και λίγο νωρίτερα», εξηγεί ο Αντρέας Χαραλάμπους, μαρτυρώντας ότι η ζωή τους όντως περιστρέφεται γύρω από το ζαχαροπλαστείο αυτό.

Ο Αντρέας (αριστερά) δούλεψε αρχικά στο ζαχαροπλαστείο Υμηττός στην Αμμόχωστο, το οποίο ανήκε σε ένα θείο του. Στη συνέχεια, με την εμπειρία αυτή, προσλήφθηκε στο Petit Paris. Περίπου 10 χρόνια μετά, ο θείος τους έφτασε πρόσφυγας στη Λεμεσό και άνοιξε ξανά το ζαχαροπλαστείο του, κρατώντας το όνομα Υμηττός, σε ανάμνηση αυτού που άφησε στην Αμμόχωστο.

Πέρασαν πολλά χρόνια, απέκτησαν παιδιά και εγγόνια, αλλά μόλις το 2017 κατάφεραν να περιορίσουν την εργάσιμη εβδομάδα σε 6 μέρες. Είναι κάτι που σήμερα φέρνει τόση πίκρα στον Θεόδωρο, ώστε να βγαίνουν ασυγκράτητοι οι λυγμοί από μέσα, όταν αναλογίζεται όλα εκείνα που χρειάστηκε να στερήσει από τα παιδιά του, λόγω αυτής της δουλειάς.

«Δε θα το ξεχάσω ποτέ. Ήταν καλοκαίρι και μου λένε: “Παπά ούλλοι παν θάλασσα. Εμάς πότε εννα μας πάρεις;”. Δεν μπόρεσα ποτέ να τους πάρω στη θάλασσα, όπως κάνουν όλοι οι γονείς», θυμάται ο Θεόδωρος, με τα δάκρυα να θολώνουν τα μάτια του και τη φωνή να βγαίνει με δυσκολία.

«Η μάνα τους συμβούλευε πάντα να διαβάζουν για να σπουδάσουν και να μη χρειαστεί να κάνουν τη δουλειά του πατέρα τους, να λείπουν τόσες ώρες από το σπίτι τους και να μη βλέπουν τα παιδιά τους», συμπληρώνει. Νιώθει μια ανακούφιση, λοιπόν, που τα παιδιά του τέλειωσαν πανεπιστήμια, δουλεύουν σε γραφεία, με ορισμένα ωράρια και μπορούν να περνούν χρόνο με τις δικές τους, τώρα πια, οικογένειες.

Το γαλακτομπούρεκο είναι από τα πιο ξακουστά γλυκά που φτιάχνει το Petit Paris και είναι διπλή η χαρά για όσους το πετύχουν λίγη μόλις ώρα αφού έχει βγει από τον φούρνο.

Πριν 2 χρόνια, ο Θεόδωρος και ο Αντρέας πήραν την απόφαση να πουλήσουν το τελευταίο παραδοσιακό ζαχαροπλαστείο της ιστορικής οδού Γλάδστωνος. Κάποτε ο δρόμος αυτός ήταν γεμάτος ζαχαροπλαστεία, καφενεία και κέντρα ψυχαγωγίας. Σήμερα η εικόνα του είναι πολύ διαφορετική, πλημμυρισμένος από αυτοκίνητα, και μόνο το Petit Paris μένει να θυμίζει κάτι από τα παλιά. Ο Θεόδωρος θέλει μεν να ξεκουραστεί, όμως δε θέλει να το δει να κακοπέφτει.

«Εγώ προτιμώ να μείνει ζαχαροπλαστείο, να μπορώ να περνάω απ’ έξω και να μου θυμίζει όλα αυτά τα χρόνια που πέρασα εδώ μέσα», λέει ο Θεόδωρος, που ήδη βλέπει με λύπη την αλλαγή στην πάλαι ποτέ κοσμική οδό Γλάδστωνος.

Η είδηση για την πώληση του ζαχαροπλαστείου είχε προκαλέσει αίσθηση σε όλη την Κύπρο το 2016. «Μας έπαιρναν τηλέφωνο έως και 10 ενδιαφερόμενοι κάθε μέρα στις αρχές. Βέβαια, 2 χρόνια μετά έχουν αραιώσει». Καμία από τις προτάσεις δεν κατέληξε σε συμφωνία μέχρι στιγμής και αυτό πολύ πιθανόν να είναι σε ένα βαθμό ένδειξη ότι η νοσταλγία για τα παλιά, δε σημαίνει πάντα πραγματική αγάπη και έγνοια για το ιστορικό παρελθόν της πόλης.

Το 2016 στην τζαμαρία του Petit Paris εμφανίστηκε το πωλητήριο που ταρακούνησε τους Λεμεσιανούς και όχι μόνο, οι οποίοι συνειδητοποίησαν ότι ένα κομμάτι της ιστορίας της πόλης θα χανόταν, χωρίς καν να αφήνει πίσω του ντοκουμέντα της ύπαρξής του.

«Νομίζουν όλοι ότι εμείς κηρύξαμε πτώχευση και θέλουν να επωφεληθούν και να το αγοράσουν όσο – όσο. Δεν ισχύει αυτό όμως. Δεν γίνεται να έρχεται κάποιος και να ζητάει να αγοράσει εξοπλισμό και εγκαταστάσεις, που αγοράστηκαν πριν λίγα χρόνια καινούρια, με τις τιμές που μας προτείνουν», εξηγεί ο Θεόδωρος Χαραλάμπους.

Το ποδήλατο με το οποίο γίνονταν οι διανομές των γλυκών του ζαχαροπλαστείου για πολλά χρόνια, στάθμευσε τελικά έξω από το Petit Paris, όταν πια έπαψε να χρησιμοποιείται, και έγινε σήμα κατατεθέν όλης της περιοχής. Το 2014, το ποδήλατο κλάπηκε και από τότε χάθηκαν τα ίχνη του. (Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Νεοφύτου)

Έτσι, το ιστορικό αυτό ζαχαροπλαστείο συνεχίζει την πορεία του στο χρόνο, σα να διανύει μια περίοδο μεταβατική. Ο Θεόδωρος και ο Αντρέας, λοιπόν, ακόμα μετρούν τις μέρες τους φτιάχνοντας το ακαταμάχητο γαλακτομπούρεκο, τις ξακουστές σοκολατίνες και τα λαχταριστά κανταΐφια που έχουν κάνει γνωστό το ζαχαροπλαστείο τους πέρα από τα όρια της Λεμεσού.

Όσο αντέχουν στο ίδιο πάντα πόστο τους, το Petit Paris παραμένει ένα ζωντανό μουσείο (του οποίου τα «εκθέματα» είναι στιγμές, που εύκολα ξεχνιούνται), γεμάτο μνήμες από χιλιάδες περιστατικά από τα παλιά, μεταξύ των οποίων και κάποια ευτράπελα.

Άλλωστε, κι αυτό ακόμα το αφιέρωμα του All About Limassol (μέρος του μεγαλύτερου ηλεκτρονικού αρχείου για τη διάσωση της Ιστορίας της Λεμεσού - δες εδώ), είναι μια προσπάθεια να καταγραφούν και να διατηρηθούν ως κομμάτι της συλλογικής μνήμης της πόλης, όσα ακόμα ανακαλούνται εύκολα στο μυαλό εκείνων που τα έζησαν. Γιατί η πικρή αλήθεια έιναι ότι, όσες αναμνήσεις κι αν έχουν οι Λεμεσιανοί από το ζαχαροπλαστείο αυτό, είναι σχεδόν ανύπαρκτα τα ντοκουμέντα, τα στοιχεία, οι φωτογραφίες που θα μπορέσουν να διατηρήσουν τη μνήμη ζωντανή στο μέλλον, όταν θα έχουν φύγει οι άνθρωποι, όταν θα έχουν αλλάξει οι δρόμοι, όταν θα έχει πάψει να υπάρχει πια το Petit Paris.

Η ριγέ τέντα, οι σιδερένιες καρέκλες (είναι οι ίδιες με εκείνες που είχε εξ αρχής το ζαχαροπλαστείο, με διαφορετικό υλικό στο κάθισμα μόνο), ο περίτεχνος καθρέφτης, κάνουν το ζαχαροπλαστείο εκ φύσεως vintage, σαν να πρόκειται για ένα ζωντανό μουσείο της ιστορίας της πόλης.

Το χαμόγελο του Θεόδωρου απλώνεται πλατύ στο πρόσωπο, καθώς θυμάται με ευθυμία την ατυχία ενός εκ των νεαρών ζευγαριών που συναντιούνταν κρυφά στο πατάρι του ζαχαροπλαστείου, τότε που η Γλάδστωνος ήταν ο δημοφιλέστερος περίπατος των Λεμεσιανών.

«Έτυχε, λοιπόν, ο πατέρας της κοπέλας που ήταν μαζί με τον νεαρό, να επισκεφθεί το ζαχαροπλαστείο με τη μικρότερη κόρη του. Η μικρή επέμενε να ανεβεί στο πατάρι και έτρεξε στη σκάλα. Ο πατέρας έτρεξε πίσω της και φυσικά ήρθε πρόσωπο με πρόσωπο με την κόρη του σε μια τρυφερή στιγμή με τον συνοδό της», αφηγείται.

Ευτράπελα και μη, συνηθισμένα και ασυνήθιστα, όλα τα περιστατικά που διαδραματίστηκαν εδώ και πάνω από μισό αιώνα στο ζαχαροπλαστείο αυτό, είναι μέρος του βίου και της πολιτείας των Λεμεσιανών. Δυστυχώς, μέσα στις αγωνίες της βιοπάλης, αλλά ίσως και από απερισκεψία όσων σύχναζαν και συχνάζουν στο Petit Paris, τα φωτογραφικά ντοκουμέντα που έχουν διασωθεί από το παρελθόν του ζαχαροπλαστείου είναι λίγα, σκόρπια και σπάνια.

Μια από τις ελάχιστες φωτογραφίες του ζαχαροπλαστείου που σώζονται από προηγούμενες δεκαετίες, είναι αυτή που είχε χρησιμοποιηθεί σε ένα σχετικό αφιέρωμα περιοδικού, γύρω στα μέσα της δεκαετίας του 1990.

Η αγάπη για το γνωστό αυτό, διαχρονικό στέκι της Γλάδστωνος, παραμένει αμείωτη και αυτό το βλέπουν καθημερινά ο Θεόδωρος και ο Αντρέας. Πέρα από τους παλιούς που δεν έχουν σταματήσει ποτέ να το επισκέπτονται και διοργανώνουν ακόμα και επετειακές συναντήσεις στο χώρο του, υπάρχουν και οι πολύ νεότερες γενιές, που έχουν γίνει, επίσης, φανατικοί θιασώτες των γλυκών του.

Γύρω στη δεκαετία του 1960, το Petit Paris ήταν ο χώρος συνάντησης των νεαρών που έκαναν τη βόλτα τους στη Γλάδστωνος. Ενώ άλλα κέντρα και ζαχαροπλαστεία προσέλκυαν και άλλες ηλικίες και οικογένειες με μικρά παιδιά, το ζαχαροπλαστείο αυτό ήταν στέκι για τα «ανήσυχα νιάτα» της εποχής. Ζευγαράκια σε ρομαντικά ραντεβού και μαθητοπαρέες ήταν κατά κανόνα οι θαμώνες του χώρου αυτού.

Ακόμα κι αν για τους σημερινούς 20άρηδες το ζαχαροπλαστείο δεν είναι ο συνήθης χώρος συνάντησης πια, στο Petit Paris θα δεις τέτοιες παρέες νεαρών να ακολουθούν κατά πόδας τα χνάρια των γονιών και των παππούδων τους.

Μια φωτογραφία της διάσημης σοκολατίνας του Petit Paris στα social media, έγινε η αφορμή για να συναντηθούν ξανά σε μια επετειακή επίσκεψη οι φίλοι και συμμαθητές που σύχναζαν εκεί.

Με όλες τις δυσκολίες και τις στερήσεις αυτών των 54 χρόνων, οι σημερινοί ιδιοκτήτες του Petit Paris δεν πήραν και τόσο εύκολα την απόφαση να το αποχωριστούν. Καθοριστικός παράγοντας, όμως, ήταν η ανάγκη για λίγη από αυτή την κανονικότητα που έβλεπαν στους πελάτες του μαγαζιού τους, που μπορούσαν να κάθονται για ένα γλυκό με την παρέα τους, να πηγαίνουν σε γιορτές και σε γενέθλια ή να κάνουν αμέριμνοι τις βόλτες τους.

Η διάσημη σοκολατίνα (για την οποία καταφθάνουν παραγγελίες από όλες τις περιοχές της Κύπρου) συνεχίζει να φτιάχνεται - όπως και όλα τα γλυκά του Petit Paris - με τον ίδιο τρόπο που την έμαθαν πριν 50+ χρόνια ο Αντρέας και ο Θεόδωρος, χωρίς να αλλάξουν τίποτα στη συνταγή ή στη διαδικασία της ετοιμασίας της, πράγμα που το διαπιστώνει στη γεύση όποιος την δοκιμάσει.

«Πήραμε και σύνταξη, πια, και θέλουμε να ξεκουραστούμε, να δούμε και τον εαυτό μας, και τα παιδιά και τα εγγόνια μας», λέει ο Θεόδωρος, σχεδόν με παράπονο. «Μου λένε όλοι “και τι θα κάνεις όλη μέρα, αν σταματήσεις να δουλεύεις”. Ε καλά, και όλοι αυτοί που δε δουλεύουν, ήταν δύσκολο να βρουν τι θα κάνουν με τον χρόνο τους; Γιατί να μην πάω κι εγώ μια βόλτα στην παραλία, όπως όλοι;» συμπληρώνει.

Οι νεότερες γενιές, σχεδόν μαγικά, υιοθετούν αυτόματα το συνήθειο της συνάντησης στο ζαχαροπλαστείο, δίνοντας ιστορική συνέχεια σε αυτόν τον ξεχωριστό χώρο της Λεμεσού.

Τα 2 αδέρφια αφιέρωσαν τη ζωή τους σε ένα στόχο, σε έναν προορισμό, που πρόσφερε στην πόλη και στους ανθρώπους της πολλές απολαύσεις. Το ζαχαροπλαστείο τους έγινε λόγος για να επισκέπτονται τη Λεμεσό εκατοντάδες άνθρωποι από άλλα μέρη. Αυτό και μόνο, μαζί με την αφοσίωση, την εργατικότητα, το μεράκι και την ποιότητα που έβαλαν στη δουλειά τους, τους κάνουν χαρακτηριστικό δείγμα Λεμεσιανών, από αυτούς τους Λεμεσιανούς που κάνουν την πόλη τους κάθε μέρα λίγο ομορφότερη. Γι' αυτό έχουν πάντα μια ξεχωριστή θέση στα αφιερώματα του All About Limassol (της Επίσημης Πηγής για την Προβολή της Λεμεσού στην Κύπρο και στο εξωτερικό). Οι άνθρωποι κάνουν την πόλη, άλλωστε, ο καθένας με το δικό του λιθαράκι, οι άνθρωποι σαν τον Αντρέα και τον Θεόδωρο Χαραλάμπους, που μπορεί να μην το κατάλαβαν ακόμα, αλλά έγραψαν τη δική τους ιστορία στη Λεμεσό.

Extra tip: Το όνομα του Petit Paris - υποδηλώνοντας την παρουσία της παριζιάνικης ζαχαροπλαστικής τέχνης και φινέτσας στην ιστορική οδό Γλάδστωνος - φρόντισε ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 να υπογραμμίσει τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα μιας πόλης όπως η Λεμεσός, που ήδη παρουσίαζε προμηνύματα της μελλοντικής της ανάπτυξης.

* ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα αφιερώματα του Project «Ιστορία της Λεμεσού» παρουσιάζουν υλικό που έχει προκύψει από τις μέχρι στιγμής ιστορικές έρευνες. Τυχόν νέα δεδομένα, ενσωματώνονται στα αφιερώματα αφού επιβεβαιωθούν.